راه اندازی روش آزمون جدید در پژوهشکده صنایع غذایی و فراورده های کشاورزی برای پایش

طرح پژوهشی با عنوان "راه اندازی روش آزمون و پایش مونوکلروپروپان دی ال ها (2-MCPD & 3-MCPD) در روغن زیتون و انواع روغن ‏های پالایش شده"، در پژوهشکده صنایع غذایی و فراورده ‏های کشاورزی انجام شد. 

مونوکلرو پروپان دب ال ها، شامل 3-کلروپروپان-1و2- دی ال یا 3-MCPD و سایر کلروپروپانول‏ ها به عنوان آلاینده‏ های فرآیند غذایی شناخته شدند. بیشتر استرهای 3-MCPD طی مرحله بوگیری پالایش روغن تشکیل می‏ شوند. چون بوگیری نیازمند دماهای بالا، بین 240 تا 270 درجه سلسیوس است، با این حال تغییر شکل استرهای 3-MCPD به 3-MCPD آزاد، از طریق هضم آبکافتی در سیستم گوارش رخ می دهدکه امکان ایجاد مخاطره برای سلامت انسان را دارد. بیشینه حد تحمل روزانه این ماده بر اساس وزن بدن توسط کمیسیون اتحادیه اروپا، 2 میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن، تعیین شده است. این حد برای 3-MCPDهایی است که از شکل استری‏ شان در سیستم گوارش جدا شده ‏اند. 3- MCPDبه وسیله کمیته علمی مواد غذایی اتحادیه اروپا در سال 1395 به عنوان ماده سرطان‏زای ژنوتوکسیک طبقه بندی شده است. لذا حد قابل گزارش 0/02 میلی ‏گرم برکیلوگرم برای 3- MCPDدر سس سویا و پروتئین آبکافت شده اسیدی توسط اتحادیه اروپا تعیین شده است. لازم به ذکر است که اندازه گیری این آلاینده برای اولین بار در ایران، در پژوهشکده غذایی و کشارزی پژوهشگاه استاندارد امکان پذیر شده است.

در این پژوهش با استفاده از روش‏ های قلیایی و اسیدی ذکر شده در استانداردهای ملی ایران به شماره‏ های، به ترتیب، 1-15928 و 3-15928، نمونه‏ های روغن آماده ‏سازی شد و سپس محتوای 3-MCPD و 2-MCPD آنها با استفاده از دستـگاه کروماتوگرافی گازی مجهـز به آشکارساز تسخیـر الکترونی (GC-ECD) تعیین مقدار شد. مقدار LOD و LOQ به روش قلیایی برای 3-MCPD، به ترتیب، 12/26و 40/86 میکروگرم بر کیلوگرم و برای 2-MCPD، به ترتیب، 32/57و 108/86 میکروگرم بر کیلوگرم به دست آمد. همچنین، مقدار LOD و LOQ به روش اسیدی برای 3-MCPD، به ترتیب، 25/6و 85/5 میکروگرم بر کیلوگرم و برای 2-MCPD، به ترتیب، 19/7و  65/6 میکروگرم بر کیلوگرم با استفاده از GC-ECD تعیین شد. میزان درصد بازیافت 3-MCPD در روش اسیدی از 71/32 درصد تا 90/52درصد و در روش قلیایی از 90/09 درصد تا 107/52 درصد تعیین شد. میزان درصد بازیافت 2-MCPD در روش اسیدی از 75/65 درصد تا 85/69  درصد و در روش قلیایی از 79/24 درصد تا 94/71 درصد به دست آمد. وجود 3-MCPD و 2-MCPD در نمونه ‏هایی که به روش اسیدی و قلیایی دارای بیشترین/کمترین مقدار مونوکلروپروپان دی ‏ال بودند، به لحاظ کیفی با استفاده از کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز طیف سنج جرمی تایید شد. گزارش طرح به مبادی ذی ربط در سازمان ملی استاندارد ارسال شد.