پژوهشگاه استاندارد که مهم ترین مرجع پژوهشی نظام استانداردسازی در کشور است با ایجاد بستر مناسب و در نظر گرفتن ساز وکارهای لازم، ضمن هدایت دانشگاهها و مراکز پژوهشی مقدمات "تبدیل یافتههای علمیکشور به استاندارد" و "تدوین استانداردهای پژوهش محور" را به منظور معرفی و انتقال پیشرفتهای علمی به صنایع، مراکز خدماتی و نهایتا در سطح جامعه فراهم می سازد.
ریاست پژوهشگاه سازمان ملی استاندارد ایران از 10 ماه پیش تاکنون بر عهده حسن سرشتی است. وی دارای مدرک دکترای شیمی تجزیه و استاد دانشگاه تهران میباشد. در ادامه به بخشی از مصاحبه با ایشان در مورد پژوهشگاه استاندارد و برنامه هایشان می پردازیم:
پژوهشگاه استاندارد با چه هدفی ایجاد شده است و چه ساختاری را دارد؟
به استناد تبصره ماده 2 قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب سال 1371 مبنی بر اینکه تشکیلات تحقیقاتی موسسه معادل پژوهشگاه محسوب می شود و از امکانات آن برخوردار خواهد بود و همچنین براساس بند 2 ماده 3 قانون فوقالذکر، انجام تحقیقات به منظور تدوین استاندارد، افزایش کیفیت کالاهای تولید داخلی و کمک به بهبود روشهای تولید و کارایی صنایع از مهمترین وظایف سازمان ملی استاندارد ایران است. براساس ماده 12 اساسنامه پژوهشگاه این موارد به عهده پژوهشگاه استاندارد واگذار شده است که در سال 1385 در پی تغییرات در ساختار سازمانی سازمان ملی استاندارد ایجاد شد.
ساختار پژوهشگاه استاندارد به عنوان یکی از معاونتهای سازمان از چهار پژوهشکده سیستمهای مدیریت کیفیت و بازرسی، پژوهشکده شیمی و پتروشیمی، پژوهشکده برق، مکانیک و ساختمان، پژوهشکده صنایع غذایی و کشاورزی تشکیل شده است.
اخیرا با توجه به نیاز کشور، تشکیل گروه پژوهشی حلال و گروه پژوهشی انرژی و محیط زیست و دفتر ارزیابی ریسک نیز در دستور کار پژوهشگاه قرار دارد.
علاوه بر فعالیتهای پژوهشی و تحقیقاتی، مهمترین فعالیتهای پژوهشگاه استاندارد چیست ؟
تدوین استانداردهای پژوهش محور، مشارکت در تدوین استانداردهای ملی، بینالمللی و کارخانهای، انجام آزمونهای استاندارد بر روی نمونههای تولیدی، وارداتی و صادراتی، برگزاری دورهها و کارگاههای آموزشی، تدوین کتب آموزشی برای تدریس درس استانداردسازی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، مشارکت در فعالیتهای ارزیابی انطباق به عنوان ممیز فنی، ارائه خدمات پژوهشی به واحدهای تولیدی و صنعتی کشور بخشی از فعالیتهای این مرکز علمی تحقیقاتی است.
نقش بینالمللی این پژوهشگاه در چه زمینه هایی می تواند باشد؟
پژوهشگاه استاندارد در تدوین استانداردهای بینالمللی و ایجاد و اداره برخی کمیتههای فنی متناظر ایزو نقش فعال و مهمی را عهدهدار است.
دبیری 17 کمیته فنی و فرعی متناظر ایزو و 19 کمیته کدکس در زمینه مواد غذایی و کشاورزی، 13 کمیته فنی و فرعی متناظر ایزو در ارتباط با شیمی، پتروشیمی، نساجی و صنایع سلولزی و بستهبندی و ایجاد و اداره 20 کمیته فنی و فرعی متناظر ایزو در حوزه برق، مکانیک و ساختمان توسط کارشناسان پژوهشگاه استاندارد انجام شده است.
در مدتی که ریاست پژوهشگاه استاندارد را عهده دار شده اید، چه فعالیت خاصی را دنبال کرده اید؟
تا پایان سال جاری 9 دفتر منطقهای پژوهشگاه در برخی از مراکز مهم استانی راهاندازی خواهد شد، بطوریکه با توجه به تواناییها و قابلیتهای استانها، آزمایشگاه مرجع علمی ایجاد و به تدریج تجهیزات آن کامل خواهد شد.
ساماندهی در آمایش آزمایشگاههای سازمان در سطح پژوهشگاه و مراکز استانی در جهت ایجاد انسجام و فعالسازی و بهرهگیری از امکانات و تجهیزات موجود آزمایشگاههای سازمان و بهرهوری از سرمایههای موجود نیز در حال اجراست. ایجاد زمینه استقرار سیستمهای مدیریت کیفیت در آزمایشگاههای پژوهشگاه و سازمان، تعامل با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای استقرار این سیستم در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی، اخذ موافقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای ایجاد درس استانداردسازی در تمام مقاطع تحصیلی دانشگاهها، اصلاح ساختار نیروی انسانی پژوهشگاه در جهت بهبود کارایی مجموعه، از اهم فعالیتها در این دوره بوده است.
آیا آزمایشگاههای مستقر در پژوهشگاه و سازمان پاسخگوی نیاز جامعه صنعتی کشور است؟
بدون تردید برای اجرای وظایف جامع سازمان ملی استاندارد ایران مشارکت سایر سازمانها و مراکز دولتی و بخش خصوصی کشور ضروری است و بهرهگیری از توان تخصصی و امکانات آزمایشگاهی سایر بخشهای سازمان می تواند موجب همافزایی و استفاده بهینه از امکانات و تجهیزات شود.
مهمترین برنامهہهایی که برای آینده پژوهشگاه استاندارد پیش بینی شده است شامل چیست؟
مهمترین برنامه ما تجهیز و روزآمد کردن آزمایشگاههای سازمان با هدف بهرهگیری حداکثری از امکانات و اجرای وظایف سازمان، صرفهجویی در وقت و هزینه و همچنین ایجاد همافزایی است. به همین منظور ساماندهی و آمایش آزمایشگاههای کل سازمان ملی استاندارد ایران در سراسر کشور و تهیه اطلس آزمایشگاهی در دستور کار است، علاوه بر این گسترش تعامل با مراکز دولتی و غیردولتی برای ارزیابی و پژوهش در زمینه نیازهای جامعه به منظور ارتقاء سطح کیفی جامعه در ابعاد مختلف نیز در دستور کار پژوهشگاه قرار دارد.
چه تعداد آزمایشگاه در پژوهشگاه استاندارد در حال فعالیت است؟
در مجموع 110 آزمایشگاه در پژوهشگاه استاندارد وجود دارد که 15 آزمایشگاه به عنوان آزمایشگاه مرجع از نظر نوع و تخصص و همچنین تجهیزات منحصربه فرد هستند، فعالیت دارند.
آیا آزمایشگاهها از پژوهشگاه استاندارد خارج می شود؟ ادامه فعالیت آزمایشگاههای موجود در پژوهشگاه چگونه خواهد بود؟
بدون تردید توسعه و تجهیز آزمایشگاهها در سطح پژوهشگاه و سازمان یکی از برنامه های اصلی پژوهشگاه است تا علاوه بر بهره گیری مناسب از امکانات موجود بتوانیم مجموعه ای نمونه و الگو به عنوان یک مرجع معتبر در سطح کشور داشته باشیم.
تا پایان امسال نیز آزمایشگاههای سوخت و آسانسور و پله برقی در پژوهشگاه به بهره برداری خواهند رسید.
با وجود فعالیت آزمایشگاه تخصصی سوخت در هرمزگان، ایجاد آزمایشگاه سوخت در کرج چه ضرورتی دارد؟
آزمایشگاه بنزین در هرمزگان مخصوص آزمایش نمونه های بنزین وارداتی است اما آزمایشگاه سوخت کرج که تجهیزات آن نیز اخیرا خریداری شده است وظیفه مرجعیت آزمون نمونه های سوخت توزیعی در سراسر کشور را برعهده خواهد داشت.
شما به عنوان یک شخصیت دانشگاهی، ارتباط بین مراکز دانشگاهی و استاندارد را چگونه ارزیابی می کنید؟
یکی از وظایف پژوهشگاه استاندارد تعامل موثر با مراکز آموزشی و دانشگاهها در جهت ترویج فرهنگ استاندارد از طریق استقرار و آموزش در این مراکز و توجیه، ترغیب و تشویق نخبگان کشور برای مشارکت در این زمینه است. در این راستا در حال حاضر ایجاد انجمن های دانش آموزی و دانشجویی استانداردسازی نیز در دستور کار پژوهشگاه قرار گرفته است که با وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم و تحقیقات و فناوری در حال مذاکره هستیم تا بتوانیم از ظرفیت های آموزشی برای ترویج فرهنگ استاندارد استفاده بهینه کنیم.
چندی پیش به نقل از شما اعلام شد که دو واحد درس استانداردسازی اختیاری به سرفصل دروس تمامی رشته های کاردانی و کارشناسی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اضافه شده است؛ در این مورد بیشتر توضیح دهید؟
بنابر تقاضا و پیگیری های پژوهشگاه استاندارد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، طی نامه شماره 208952/2 مورخ 1395/09/22 به دانشگاهها ، موسسه ها و مراکز آموزش عالی دولتی و غیردولتی اعلام کرد به موجب مصوبات شماره 876 مورخ 1395/05/23 و شماره 879 مورخ 1395/08/15 شورای عالی برنامه ریزی آموزش دو واحد درس اختیاری استانداردسازی در این مراکز ارایه شود.
در همین راستا کارگروهی متشکل از همکاران پژوهشگاه و سازمان برای تألیف مواد درسی مرتبط تشکیل و در حال فعالیت است . طبق برنامه ریزی انجام شده اولین کتاب عمومی استانداردسازی در نیمه دوم سال جاری به چاپ خواهد رسید. علاوه بر این مواد درسی پیشنهادی برای درج در کتب درسی آموزش و پرورش توسط این کارگروه در دست تهیه است.
مرکز ملی تایید صلاحیت ایران و مرکز اندازه شناسی ، دو مجموعه ای است که فعالیت آنان در بسیاری موارد منطبق با سرفصل های کاری پژوهشگاه استاندارد است، آیا در این زمینه موازیکاری وجود دارد ؟
تمام مراکز زیر مجموعه سازمان ملی استاندارد ایران اهداف مشترکی را با هدف ارتقاء کیفیت، سلامت و ایمنی در جامعه دنبال می کنند .
پژوهشگاه استاندارد به عنوان بازوی تحقیقاتی سازمان ملی استاندارد ایران، همکاری نزدیکی را با این مراکز در انجام پروژه های علمی مشترک در سنوات گذشته داشته است. در حال حاضر نیز زمینه همکاری با امضای تفاهم نامه های مشترک در جهت هم افزایی بیشتر برای تحقق اهداف سازمان توسعه یافته است.
چه آینده ای را برای پژوهشگاه استاندارد پیش بینی می کنید؟
پژوهشگاه استاندارد به عنوان نخستین پژوهشگاه و مرکز حرفه ای پژوهش و نوآوری در نظام استانداردسازی کشور باید نقش یک پژوهشگاه ممتاز در این زمینه را ایفا کند تا قادر باشد در تولید استانداردهای ملی، منطقه ای و بین المللی دانش بنیان و صادرات محور مبتنی بر یافته های پژوهشی و همچنین ارتقای کیفی و کارایی صنایع کشور اقدام و به عنوان بازوی توانا در توسعه علمی کشور شناخته شود.