بررسی عملکرد آزمایشگاههای مواد غذایی در انجام آزمون های غلات-مطالعه موردی آرد گندم
بررسی عملکرد آزمایشگاههای مواد غذایی در انجام آزمون های غلات-مطالعه موردی آرد گندم
آزمون مهارت، فرصتی برای ارزیابی نتایج آزمایشگاه‌ها در مقایسه با مقادیر مرجع (و یا دیگر معیارهای عملکردی) و مقایسه با عملکرد آزمایشگاه‌های مشابه است. نتایج حاصل از مشارکت در این آزمون، دریافت علامت قبول (عملکرد رضایت بخش)، به معنی تایید عملکرد و یا دریافت علامت هشدار (عملکرد مشکوک ) یا علامت عمل (عملکرد نامطلوب) به دلیل مشکلات احتمالی موجود در آزمایشگاه‌ها می باشد که مستلزم شروع فرآیند بررسی ریشه ای خطا (اجرای چرخه PDCA) در آزمایشگاه دریافت کننده علامت هشدار یا عمل است. بنابراین مشارکت در آزمون های مهارت که مطابق استاندارد INSO-ISO-IEC 17043 انجام می شود می تواند به عنوان یک ابزار مدیریت ریسک و بهبود کیفیت آزمایشگاه ها در نظر گرفته شود. برای بررسی و ارزیابی عملکرد آزمایشگاه های فعال حوزه صنایع غذایی و کشاورزی، آزمون مهارت «صنایع غذایی و کشاورزی- غلات و فرآورده‌های آن- آرد گندم» توسط مرکز آزمون مهارت پژوهشگاه استاندارد، طرح ریزی و اجرا گردید. الگوی آزمون مهارت به صورت «مشارکت همزمان» انتخاب شد. اقلام آزمون مهارت نمونه «آرد گندم از نوع آرد بربری» انتخاب شد که توسط مرکز از کارخانه زرماکارون تهیه و پس از همگن سازی، لیبل گذاری و بسته بندی بین مشارکت کنندگان توزیع گردید. آزمون همگنی و پایداری بر روی همه نمونه ها انجام شد. آزمایشگاه‌های دارای تاییدیه از مرکز ملی تایید صلاحیت و یا همکار ادارات کل استاندارد استان‌ها، آزمایشگاه های شرکت های تولیدکننده و کلیه آزمایشگاه های فعال در حوزه صنایع غذایی و کشاورزی به شرط داشتن توانایی انجام آزمون، امکان شرکت در این آزمون را داشتند. در این آزمون تعداد 8 اندازه ده که عبارتند از پروتئین در ماده خشک، رطوبت، خاکستر در ماده خشک، خاکستر نامحلول در ماده خشک، اندازه ذرات روی الک 180 میکرون، اندازه ذرات روی الک 125 میکرون، اندازه ذرات زیر الک 125 میکرون و گلوتن مرطوب به روش مکانیکی/ دستی مورد بررسی قرار گرفت. در همه اندازه ده ها از مشارکت کنندگان درخواست شده بود آزمون با 3 تکرار انجام شود. مهلت ارسال نتایج و بارگذاری آن بر روی پورتال مرکز آزمون مهارت 7 روز کاری در نظر گرفته شد. پس از پایان زمان ارسال نتایج آزمون، داده های مشارکت کنندگان (26 آزمایشگاه) جمع آوری و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. برای محاسبه مقدار تخصیص یافته از اجماع نتایج مشارکت کنندگان با روش آماری استوار با استفاده از الگوریتم های A و Hampel، تعیین انحراف استاندارد آزمون مهارت از روش اجماع نتایج مشارکت کنندگان با روش آماری استوار با استفاده از الگوریتم های A و Q استفاده شد. در نهایت به منظور ارزیابی عملکرد مشارکت کنندگان در هر اندازه ده به هریک از مشارکت کنندگان نمره Z اختصاص داده شد. ارزیابی حاصل از تحلیل نتایج این آزمون مهارت نشان داد در اندازه ده پروتئین در ماده خشک %17/79، رطوبت %62/84، خاکستر در ماده خشک %84، خاکستر نامحلول در ماده خشک %100، اندازه ذرات روی الک 125 میکرون %96/86، اندازه ذرات زیر الک 125 میکرون %30/91 و گلوتن مرطوب %33/83 مشارکت کنندگان موفق به کسب نتیجه رضایت بخش شدند. ارزیابی حاصل از تحلیل نتایج این آزمون نشان می دهد که حدود 20% از آزمایشگاه های مشارکت کننده در آزمون اندازه گیری پروتئین نتیجه قابل قبولی دریافت نکردند. که کمترین میزان نتایج غیر قابل قبول مربوط به همین اندازه ده است. در اندازه ده اندازه ذرات روی الک 180 میکرون، داده ها به علت وجود پراکندگی زیاد مورد تحلیل قرار نگرفتند که شایسته است آزمایشگاه ها دقت و توجه بیشتری نسبت به انجام این آزمون ها داشته باشند. بدیهی است تحلیل های ارائه شده در این گزارش تنها بر اساس عملکرد آزمایشگاه در این آزمون است و اطمینان از عملکرد آزمایشگاه ها و اظهار نظر درباره سطح کیفی آنها، مستلزم تکرار آزمون مهارت در فواصل زمانی معین می باشد.
پایان یافته
1399/12/18
1400/07/17
کار فرما
پژوهشگاه استاندارد
زمانبندی طرح
تاریخ خاتمه : 1400/05/11
توضیحات

محل اجرای طرح : پژوهشکده ارزیابی کیفیت و سامانه های مدیریت 

مجری : خانم دکتر مریم جلیلی