طرح پژوهشی با عنوان " راه اندازی روش آزمون تعیین ناخالصی های آلی به روش کروماتوگرافی گازی" در پژوهشکده شیمی و پتروشیمی انجام شد.
الکل‌ها خانواده‌ای از
ترکیبات شیمیایی آلی محسوب می‌شوند که به عنوان حلال و ماده اولیه در سنتز مواد شیمیایی
گوناگون دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اتیل الکل با فرمول شیمیایی C2H5OH با جرم مولکولی 07/46 یکی از انواع الکل‌ها است که به دو طریق
مصنوعی (سنتزی) و تخمیر تولید می‌شود. اتیل الکل تولید شده به روش تخمیر یکی از
مواد شیمیایی مهم است که به عنوان ماده افزودنی در صنایع غذایی و ماده اولیه اصلی
در تولید سرکه بکار می‌روند. تولید الکل در کشور نیز به طور عمده به این روش و با
استفاده از تخمیر محصولات جانبی صنایع شکر(65 درصد) و 35 درصد دیگر از تخمیر سایر
مواد قنددار مانند ذرت، گندم، خرما و غیره حاصل می‌گردد. به همین دلیل استاندارد
ملی اتیل الکل مورد مصرف در صنایع غذایی به شماره 161 از سال 1354 مشمول اجرای
اجباری استاندارد است. ناخالصی‌های آلی که بر کیفیت اتیل الکل بسیار موثر است و
برای کاربرد آن در صنایع غذایی و خصوصا سرکه سازی حایز اهمیت است، شامل متانول،
آلدئیدها، الکل‌های سنگین و بنزن می‌باشد. حد مجاز تعیین شده برای هریک از این
ناخالصی‌ها براساس آخرین ویرایش استاندارد ملی 161 که در سال 1400 منطبق با ویرایش
سال 2020 استانداردهای FCC و USP انجام شده است، به ترتیب برابر با ppm 200، ppm 10، ppm 9 و ppm 2 است.
روش‌های آزمونی که برای
تعیین این ناخالصی‌ها در اتیل الکل در ویرایش سال 1400 استاندارد ملی 613 (با
عنوان: اتیل الکل مورد مصرف در صنایع غذایی - روش های آزمون) پیشنهاد شده است، روش
کروماتوگرافی گازی با آشکارساز یونش شعله‌ای است. این آزمون‌ها در آزمایشگاه‌‌های
ادارات کل استانی، آزمایشگاه‌‌های همکار و نیز پژوهشگاه استاندارد انجام نشده است در
حالیکه به منظور اجرای استاندارد اجباری نیاز به وجود آزمایشگاه با قابلیت انجام
آزمون‌ها مطابق با استاندارد ملی است. با توجه به ماهیت روش‌های آزمون کروماتوگرافی
گازی، لازم است بر مبنای شرایط آزمایشگاه شامل نوع دستگاه گاز کروماتوگراف (GC)، ستون‌های موجود، حلال‌ها، مواد شیمیایی استاندارد و غیره، ابتدا
روش بهینه‌سازی شده و سپس مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین هدف اصلی این پژوهش
بررسی و بهینه‌سازی روش آزمون تعیین ناخالصی‌های آلی در اتیل الکل 96% بر اساس
استاندارد ملی 161 شامل متانول، آلدئیدها، الکل‌های سنگین و بنزن به روش
کروماتوگرافی گازی بود تا با استفاده از نتایج حاصل، روش‌های آزمون ذکر شده در
استاندارد 613 برای تعیین هریک از این ناخالصی‌ها در اتیل الکل مورد مصرف در صنایع
غذایی در آزمایشگاه تجزیه گروه پژوهشی شیمی راه اندازی شود.
در این طرح پژوهشی برای اندازه‌گیری مقادیر ناخالصی‌های فرار فوق در
نمونه‌های ساخته شده و حقیقی اتیل الکل از روش کروماتوگرافی گازی با ستون مویین و
آشکارساز یونیزاسیون استفاده شد. بدین صورت که ابتدا نوع ستون و شرایط کاری(متد)
کروماتوگرافی گازی با استفاده از مواد شیمیایی استاندارد بررسی و تعیین شد. سپس با
روش افزایش استاندارد مقدار هریک از ناخالصی‌ها در اتیل الکل تعیین و تکرار پذیری
و تجدید پذیری روش محاسبه شد. نتایج بدست آمده نشان داد که در شرایط بهینه شده روش
آزمون کروماتوگرافی گازی ذکر شده در استاندارد ملی 613 برای تعیین متانول، آلدئیدها
برحسب استالدئید، بنزن و الکل‌های سنگین دیگر در فرآورده اتیل الکل و در نمونه‌های
حقیقی اتانول با درصدهای مختلف کاربرد دارد.
روابط عمومی پژوهشگاه استاندارد
026-32818844
026-32818855
www.instagram.com/standard__ac