با نگاهی به چالشهای روزمره کنونی زندگی در سطح ملی و بینالمللی و کنش و برکنشهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی داخلی و بیرونی کشورها میتوان تاثیر انرژی و اهمیت آن در تمامی جوانب زندگی بشر را دریافت.
با نگاهی به چالشهای روزمره کنونی زندگی در سطح ملی و بینالمللی و کنش و برکنشهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی داخلی و بیرونی کشورها میتوان تاثیر انرژی و اهمیت آن در تمامی جوانب زندگی بشر را دریافت. کاملا واضح است که انرژی تمامی جنبههای زندگی را تحت تاثیر قرار میدهد و آثار کمبود آن میتواند اقتصاد و زندگی روزمره مردم را دچار بحران نماید.
به طور کلی هیچ جنبهای از زندگی را نمیتوان یافت که بدون کاربرد و نقش انرژی امکانپذیر باشد.
در ایران اگرچه کنترل تامین انرژی در توان صاحبان صنایع و تجار و به طور کلی مصرفکنندگان نمیباشد اما این اقشار میتوانند برای منابع انرژی که در دسترس دارند، خود تصمیمگیری کنند و میتوانند تشخیص دهند که بیشترین بهرهوری انرژی در این است که در همه جا و بدون برنامه مصرف نشود. استانداردها در این زمینه راهنمای مناسبی برای کاربران میباشند.
در حال حاضر با توجه به بحرانی بودن رشد مصرف انرژی در ایران، محدودیتهای ذخایر و تولید، در آیندهای نهچندان دور بحرانهای ناخوشایندی را پیش رو خواهیمداشت. لذا اگر از هماکنون برنامهریزی مناسبی در روند مصرف انرژی وجود نداشتهباشد، قطعاً باید منتظر بحرانهای مختلفی بود. بررسیها نشان میدهد بهبود کارآیی فرایندهای صنعتی و بازدهی تجهیزات و وسائل تبدیل انرژی و اجرای برنامههای مدیریت انرژی از جمله اقداماتی است که اینک در زمینه منطقی کردن مصرف انرژی در جهان در حال انجاماست. بنابراین طبیعی است که باید در فرهنگ عمومی جامعه که دستیابی به انرژی بصورت امر بدیهی و سهلالوصول و بدون قوانین و ضوابط در ذهن افراد کشور جلوه کرده تجدیدنظر شود و با آموزش صحیح جامعه را به سمت مدیریت اصولی و عملی استفاده از انرژی هدایت نمود. همانطور که به الگوهای مصرف غذا درسطح کشور، گوشت و چربی، تغذیه و عدم تغذیه، کارآیی، اتلاف، ارزانی و گرانی اهمیت دادهمیشود. برنامه مدیریت انرژی از اوایل دهه هفتاد میلادی در کشورهای مختلف به مرحله اجرا درآمدهاست و شامل سیاستگذاریهای کلان در بخش انرژی به منظور کاهش تقاضای انرژی، سازماندهی و ایجاد تشکیلات مناسب و تصویب قوانین و مقررات و استانداردهای لازم و اجرای برنامههای مدیریت مصرف انرژی میباشد.
مدیریت انرژی تنها و بهترین راه برای بهرهبرداری بهینه از منابع انرژی و حفظ محیط زیست است. بنابراین استفاده بهینه از انرژی نه تنها باعث استقلال و خودکفائی کشورها در بازار جهانی است، بلکه به طور بالقوه باعث از میان بردن وضعیت ناپایدار بینالمللی نیز میگردد.
شیرزاد حسن بگی دانش آموخته مقطع دکتری مهندسی سیستمهای انرژی و سرپرست گروه پژوهشی برق و الکترونیک یکی از کسانی است که در زمینه انرژی فعالیتهای زیادی انجام دادهاست. دبیر راهاندازی گروه پژوهشی انرژی، دبیر کمیتههای متناظر مدیریت و صرفه جویی انرژی
ISIRI/TC 301 ،کاربری و عملکرد انرژی حرارتی در بخش ساختمان
ISIRI/TC 163، دبیر کارگروه بینالمللی ارزیابی اقتصادی پروژههای صرفهجویی انرژی در سازمان بینالمللی ایزو
ISO/TC 301/WG11 را در رزومه خود دارند.
در ادامه به مصاحبه واحد روابط عمومی و ارتباطات بینالملل با شیرزاد حسن بگی میپردازیم.
آقای دکتر علت انتخاب انرژی بعنوان گرایش شغلی و تحصیلی شما چه بوده است؟
حس و گرایش انجام فعالیتهایی که مقبولیت اجتماعی داشته باشند، تاثیر گذار بر زندگی روزمره مردم بوده و علاوه بر انتقال دانش فنی در زمینه مسئولیت اجتماعی نیز زمینهای ایجاد نمایند که انسان دین خود را به جامعه پس بدهد برای اینجانب دارای اهمیت خاصی بوده و یکی از اهداف کلان اینجانب در زمان تحصیل و شروع به کار بوده است.
موضوع انرژی از دو جنبه اقتصادی و زیست محیطی کاملا بر زندگی مردم تاثیرگذار است و به طور کلی کیفیت زندگی کنونی و نسلهای آینده و همچنین حیات سایر جاندران روی کره زمین تاثیرپذیر از انرژی هستند .
چه عواملی سبب برجستگی و توجه خاص فعلی به موضوع مدیریت انرژی و فعالیتهای شما در سطح ملی و بینالمللی شدهاست؟
البته خودم به برجسته بودن در سطح ملی و بینالمللی در این زمینهکاری اعتقادی ندارم چرا که هنوز در دستیابی کامل به اهداف کلانم در سطح ملی و بینالمللی در طول مسیر هستم. لیکن دلایلی از قبیل استعانت از خدای متعال، ریسکپذیری و میل به تحول و نوآوری، همکاری، حمایت و ایجاد انگیزه کلیه افرادی که در سطح زندگی شخصی و سازمانی با آنها در ارتباط بودهام، از عوامل کمککننده اینجانب بودهاست. ناگفته نماند که پتانسیل بسیار خوب دانش علمی که در موضوع انرژی در سطح کشور وجود دارد از دیگر عوامل تاثیرگذار به فعالیتهای اینجانب تا کنون بودهاند.
در حال حاضر چه برنامهها و پروژههایی را در دست اقدام دارید؟
راهاندازی گروه پژوهشی انرژی و محیطزیست در سطح پژوهشگاه استاندارد جهت پشتیبانی از فعالیتهای استانداردسازی در سطح کشور، تدوین استاندارد بینالمللی ISO 50044 با عنوان ارزیابی اقتصادی و مالی پروژههای صرفهجویی انرژی در سازمان ایزو، در حال پیگیری تصویب پروپوزالهای بین المللی "مدیریت اندازهگیری در انرژی" و "مدیریت انرژی بخار در فرآیندهای صنعتی" در سازمان ایزو، مدلسازی مصرف گاز طبیعی در بخشهای صنعت، ساختمان و حمل نقل کشور و ارزیابی پتانسیلهای صرفهجویی انرژی، تدوین برنامهای برای آموزش و تایید صلاحیت مدرسان سیستم مدیریت انرژی در سطح کشور، تدوین استانداردهای بینالمللی سری 50000 به استاندارد ملی با کمک متخصصان انرژی کشور و چندین پروژه پژوهشی در سطح واحدهای صنعتی نفت و گاز.
مهمترین چالشها و موانعی که تاکنون برای رسیدن به اهدافتان داشتهاید، چهبودهاست؟
از جمله موانعی که میتوان به آن اشاره کرد:
- عدم وجود نیروی انسانی کافی متخصص در زمینه انرژی و استاندارد در سطح سازمان و پژوهشگاه
- محدودیت منابع و بروکراسی در اختصاص منابع مالی به فعالیتهای داخلی و بینالمللی به طوری که بعضی ماموریتهای خارجی با هزینه شخصی انجام گرفتهاست
- موانع ساختاری از قبیل دولتی بودن سازمان و پژوهشگاه و عدم اجازه استفاده و یا حمایت مستقیم بخشهای خصوصی در مشارکت و انجام بعضی فعالیتها
- عدم وجود زیر ساختهای تحقیقاتی و پژوهشی در سازمان و پژوهشگاه
- پایین بودن قیمت منابع انرژی در کشور و لذا عدم توجیه اقتصادی بعضی فعالیتهای پژوهشی و اجرایی
- عدم توجه به چالشهای زیستمحیطی ناشی از انرژی به دلیل عدم وجود قوانین مالیات زیستمحیطی
- پشتیبانی نکردن مالی و علمی سازمانهای تخصصی انرژی از فعالیت استانداردسازی در این مقوله اشاره کرد. فعالیت در سطح بینالمللی بخصوص در بین کشورهای توسعه یافته همیشه دارای چالشهای خاصی است، با توجه به سیستم رایگیری در فعالیتهای کمیتههای بینالمللی استانداردسازی تصویب و یا اخذ امتیازات برای کشور در این مجامع همیشه چالشی خواهدبود.
- در سطح ملی یکی از بزرگترین چالشهای موجود، عدم وجود برنامههای منظم مدیریت انرژی و اجرای استانداردهای سیستم مدیریت انرژی در کشور و مشخص نبودن یک متولی خاص برای این موضوع است که باعث شدهاست پیشبرد بعضی فعالیتها به سختی انجامگیرد.
آقای دکتر با توجه به موانع و چالش هایی که داشته اید، مهمترین دستاوردهای شما در مدیریت انرژی چه بوده است.
- ارتقا سطح عضویت ایران به عنوان یکی از فعالترین کشورهای مشارکتکننده در دوکمیته بینالمللی مدیریت انرژی در سازمان ایزو در کنار کشورهایی همچون امریکا، برزیل، انگلیس، فرانسه، ژاپن و چین
- برگزاری اجلاسیه بینالمللی کمیته فنی ISO/TC 257 " ارزیابی صرفه جویی انرژی" در تهران با حمایت سازمان ملی استاندارد در سال 1394
- تدوین و برگزاری برنامه آموزشی "مدرسان سیستم مدیریت انرژی" برای اولین بار در دنیا در سال 1396
- اجرای پروژه کلان بازرسی انرژی در سطح ملی با همکاری دفتر نظارت بر استانداردهای معیار مصرف انرژی و محیطزیست سازمان
- اداره کمیتههای متناظر فنی با حضور فعال اساتید دانشگاه، نمایندگان سازمانهای دولتی و خصوصی و متخصصان بخشهای صنعتی و ارسال بیشترین پیشنهادات فنی در سال 1395 در بین کمیتههای متناظر سازمان ملی استاندارد
- حضور فعال در اجلاسیههای بینالمللی کمیتههای فنی و سایر سازمانها از سال 1391 و انتقال دانش و اطلاعات کسبشده به داخل کشور
چه منبع یا مرجعی را برای دوستان و علاقمندان به حوزه انرژی جهت مطالعه و پژوهش پیشنهاد میفرمایید؟
در صورت ایجاد ساختاری تخصصی در پژوهشگاه در نظر است که در سایت پژوهشگاه لینکی برای اطلاعرسانی فعالیتهای مرتبط با حوزه انرژی ایجاد شود که از طریق آن بتوان دستاوردهای علمی و اخبار استانداردهای ملی و بینالمللی و سایر فعالیتها را برای دسترسی علاقهمندان بارگذاریکرد.
در حال حاضر در فضای شبکههای مجازی گروههای علمی در زمینه فعالیت کمیتههای فنی متناظر و همچنین استاندارد و انرژی ایجاد شدهاست که از این طریق بعضی فعالیتها به اشتراک گذاشتهمیشود. از طرفی با توجه به فعالیت اینجانب در پژوهشگاه استاندارد به عنوان عضو کوچکی از خدمتگزاران جامعه استاندارد، در صورت مراجعه و یا تماس علاقهمندان، خدمات مورد نیاز بر حسب وظیفه سازمانی و ملی ارائه خواهدگردید.
