الکل‌ها خانواده‌ای از
ترکیبات شیمیایی آلی هستند که به عنوان حلال و ماده اولیه در سنتز مواد شیمیایی
گوناگون دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اتیل الکل با فرمول شیمیایی C2H5OH
یکی
از انواع الکل‌ها است که به دو طریق مصنوعی (سنتزی) و تخمیر تولید می‌شود. الکل
تقلیب شده در واقع اتیل الکلی است که به آن ماده شیمیایی مجاز به عنوان تقلیب
کننده اضافه می‌شود و در نتیجه خلوص آن از بین رفته و غیر قابل شرب می‌شود.
استاندارد ملی اتانول تقلیبی به شماره 1-337 مشمول اجرای تشویقی استاندارد است.
اتانول تقلیبی براساس آخرین ویراش این استاندارد ملی که در سال 1400 منطبق با ویرایش
سال 2020 استانداردهای FCC و USP و ویرایش 2016 استاندارد ASTM 3050 انجام شده است، به دو نوع، اتانول تقلیبی
نوع 1 و اتانول تقلیبی نوع 2 طبقه‌بندی می‌شود. اتانول تقلیبی نوع 1، الکلی با
خلوص حداقل 96 درصد حجمی است که به ویژه برای مصرف در صنایع آرایشی و بهداشتی (و
موارد مشابه) تولید می‌شود. اتانول تقلیبی نوع 2، در صنعت با نام "الکل صنعتی"
نیز شناخته می‌شود و خلوص آن پس از تقلیب، حداقل 90 درصد حجمی است. این نوع الکل
به عنوان سوخت (خانگی)، تولید لاک الکل و سایر صنایع به غیر از صنایع آرایشی و
بهداشتی کاربرد دارد و معمولا با رنگ یا یک ماده شیمیایی مجاز تقلیب می‌شود.
هدف اصلی این پژوهش بررسی و بهینه‌سازی
روش آزمون تعیین مواد تقلیب کننده در اتانول تقلیبی بر اساس استاندارد ملی 1-337
شامل تربانتین، تیمول، ایزوپروپیل الکل و ترشیوبوتیل الکل به روش کروماتوگرافی گازی
بود تا با استفاده از نتایج حاصل پس از مطالعه و بررسی‌های لازم، روش‌های آزمون
ذکر شده در استاندارد ملی برای تعیین هریک از مواد تقلیب کننده در اتانول تقلیبی
نوع 1 و 2 مورد مصرف در صنایع شیمیایی در آزمایشگاه تجزیه گروه پژوهشی شیمی راه
اندازی شود.
در این طرح پژوهشی برای
اندازه‌گیری مقادیر مواد تقلیب کننده در نمونه‌های ساخته شده و حقیقی اتانول تقلیبی
از روش کروماتوگرافی گازی با ستون مویین و آشکارساز یونیزاسیون استفاده شد. بدین
صورت که ابتدا نوع ستون و شرایط کاری (متد) کروماتوگرافی گازی با استفاده از مواد
شیمیایی استاندارد بررسی و تعیین گردید. سپس مقدار هر تقلیب کننده در اتانول با
روش منحنی کالیبراسیون تعیین و تکرار پذیری و تجدید پذیری روش محاسبه شد. نتایج
بدست آمده نشان داد که در شرایط بهینه روش آزمون کروماتوگرافی گازی برای تعیین
مواد تقلیب کننده تربانتین، تیمول، ایزوپروپیل الکل و ترشیوبوتیل الکل در فرآورده
اتانول تقلیبی و نمونه های حقیقی اتانول با درصدهای مختلف کاربرد دارد و به راحتی
قابل استفاده است. دستاورد قابل توجه این طرح پژوهشی علاوه بر راه اندازی آزمون
کروماتوگرافی گازی برای تعیین مواد تقلیب کننده در اتانول تقلیبی، براساس نتایج
بدست آمده از آزمون چند نمونه حقیقی، مشخص گردید که این نمونه‌های الکل
تهیه شده از بازار از نظر کیفیت و مقدار ماده تقلیب کننده مطابق استاندارد ملی
هستند.
روابط عمومی پژوهشگاه استاندارد
026-32818844
026-32818855